Bu yazı ilk olarak Başvur.co sayfasında yayınlanmıştır.
Emeklikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinde son aşamaya gelindi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hazırladığı yasa teklifi AK Parti grubunun görüşmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) gönderildi. Grup görüşmesinin ardından TBMM Genel Kurulu’na gelecek olan EYT düzenlemesi öncesinde emekliliğini alacak olan vatandaşlar ise, hangi statüden emekli olursa daha avantajlı olacağını merak etmeye başladı.
Bilindiği üzere Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kendi adına prim ödeyenleri Bağ-Kur (4B), işvereninin primlerini ödediğini SSK (4A), kamunun primlerini ödediğini ise Emekli Sandığı (4C) statüsüne bağlıyor. Kamuda çalışamayanlar için ise SSK ve Bağ-Kur statüsüne tabi olarak çalışmak arasında ciddi farklar bulunuyor. Bu farklar, özellikle yüksek emekli maaşı almak isteyenleri ilgilendiriyor.
SSK’DA DAHA AZ PRİMLE EMEKLİ OLUNABİLİYOR
Emeklilik söz konusu olduğunda herkes en hızlı ve kolay şekilde olmasını istiyor. Bu noktada Bağ-Kurlular 7200-9000 gün arasında emekli olabiliyorken; SSK’lılar ise 5000-7200 gün arasında emekli olabiliyor. EYT kapsamına girecek olan SSK’lılar için 3600 gün yetecekken; Bağ-Kurlular için ise 5400 gün isteniyor.
Dolayısıyla SSK ile Bağ-Kur arasında emeklilik avantajı SSK’da bulunuyor. Daha az prim ile emekli olunabilen SSK’da daha yüksek emekli aylığı alma avantajı da bulunuyor.
SON 2.520 GÜN STATÜYÜ BELİRLİYOR
Farklı sigorta kollarında çalışan bir kişinin sigortalık statüsünün son 7 yılın 2.520 günlük primi belirliyor. Yani SGK, statüyü belirlemek için son 7 yılda en çok çalışılan sigorta gününü baz alıyor. Bu da 3,5 yıla yanı 1.261 gün çalışma süresine denk geliyor. Son 3,5 yılı SSK’dan dolduran buradan; Bağ-Kur’dan dolduran ise buradan emekli oluyor. Ancak, her ikisi eşit olduğunda SGK farklı bir yol izliyor.
Bilindiği üzere SSK’nın emekli aylığı Bağ-Kur’dan daha yüksek. Bu nedenle vatandaşların son 3,5 yılını SSK’dan doldurmuş olması maaşlarını etkiliyor. Son 3,5 yıldaki primler SSK ile Bağ-Kur’da eşit ise SGK, bu noktada eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüyü baz alıyor.
PRİME ESAS KAZANÇ EMEKLİ MAAŞINI ETKİLİYOR
Her ne kadar prime esas kazancın emekli aylığını etkilediği ya da maaşı yükselttiği bilinse de bu her dönem için aynı ölçüde geçerli olmuyor. Çıkan yasalar kapsamında SGK, üç ayrı dönemde katsayı belirliyor.
SGK’nın belirlediği katsayı oranına göre; Ocak 2000 öncesi, Ocak 2000 ile Ekim 2008 arası ve Ekim 2008 sonrası hesaplamaları farklı yapılıyor. Özellikle 2000 öncesinde sigorta girişi olanlar için prime esas kazanç, göstergeli sistem olması nedeniyle büyük bir önem taşıyor.
ÖZELLİKLE SON 5-10 YIL ARASI ÇOK ÖNEMLİ
Öte yandan emekli aylığını yüksek tutma için prime esans kazancın yüksek olması şart olsa da emekli aylığını sadece prime esas kazanç tutarı belirlemiyor. Aynı zamanda prim günü ya da aylık bağlanma oranı gibi pek çok faktör de emekli aylığı üzerinde etkili oluyor. Üstelik emekli aylığını belirleyecek tutar son yıllardan çok daha fazlasını kapsıyor.
SGK, emekli aylığını bağlarken; 2000 öncesi çalışmalarda son 10 yılı dikkate alıyor. Bu zaman zaman son 5 yıla da çekilebiliyor. 2000 sonrası emekli olanlar için ise yüksek kazanç yüksek emekli aylığı anlamına geliyor. Özetle, sigortalı olunan ilk günden itibaren emekli aylığının yükseltilmesi için gerekli önlemleri almak gerekiyor.
Daha fazla okumak için EYT Öncesi Kafalar Karıştı: SSK Mı, Bağ-Kur Mu Daha Yüksek Emekli Aylığı Veriyor? Okumadan Emeklilik Dilekçesini Vermeyin ziyaret edebilirsiniz.
medyazar.com