Karaciğerin alt bölümünde yerleşmiş olan safra kesesi, karaciğerde üretilen safranın bağırsaklara gönderilmesini sağlamaktadır. Bazı durumlarda safra konsantrasyonunun artmasına bağlı olarak safra kesesi içerisinde çamur ve/veya taş oluşabilir. Safra kesesinin en sık rastlanan hastalığı safra kesesi taşları ve kolesistit denilen safra kesesinin iltihaplarıdır.
Genellikle 40 yaşının üzerindeki kadınlarda erkeklere göre iki kat daha fazla görülmektedir. Gastroenteroloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Çağlıkülekçi bunun oluşmasında ise hamilelik, beslenme ve hormonel sebeplerin yanı sıra, obezite, hormon tedavisi, çeşitli ilaçlar ve bazı kan hastalıklarının da riski artırabileceğini belirtti.
Safra Kesesi Taşı Neden Olur?
Karaciğerde üretilen safra, safra kesesine gelmektedir. Safra kesesi içerisindeki safranın belirli bir konsantrasyonu vardır. Bunu sağlayanda kolesterol ,safra pigmentleri ve safra tuzlarıdır. Bunlardan herhangi birinin diğerinin aleyhine artması sonucunda safra kesesinin içerisindeki safra yoğunlaşır ve içinde kristallerle birlikte çamur oluşmaya başlar. Daha da ilerlerse bu yoğunluk ve çamurlar zaman içerisinde safra kesesinde taşların oluşmasına yol açar.
Safra Kesesi İçerisinde Taş Gelişmişse Nasıl Belirti Verir?
Safra kesesinde oluşan taşlar bazen hiç belirti vermeyebilir. Bunlara “Sessiz Safra Taşları” adı verilmektedir. Tesadüfen başka bir hastalık için yapılan ultrasonografi veya tomografi sırasında karşımıza çıkabilmektedir.
Bu durumlarda ise safra kesesi taşları sağ üst kadranda ağrı, bulantı gibi belirtiler gösterebilmektedir. Yumurta, kızartma ve yağlı yiyeceklerin tüketiminden sonra da ortaya çıkan, hazımsızlık ve kusma gibi şikayetler ile karşımıza çıkmaktadır.
Yüzde yirmi hastada ise safra kesesi taşları iltihaplanma da gösterebildiği için akut kolesistit dediğimiz iltihaplı safra kesesi taşları olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu durumda hastanın mutlak olarak bir cerrah tarafından görülmesi ve ameliyatının planlanması gerekmektedir.
Safra Kesesi Taşı Zamanında Alınmazsa Neler Olabilir?
Safra kesesi taşları eğer alınmazsa neler başımıza gelebilir? Prof. Dr. Mehmet Çağlıkülekçi safra kesesi taşlarının alınmaması durumunda ortaya çıkabilecek problemleri şu şekilde açıklamaktadır:
- Safra kesesindeki taşın ana safra yolunu tıkaması sonucu ortaya çıkan tıkanma sarılığı,
- Safra kesesindeki taşın safra kesesi duvarını enfekte etmesi sonucu ortaya çıkan kolesistit (safra kesesinin iltihabı),
- Safra kesesindeki taşının safra yollarına düşmesi ve burada koledok denilen ana safra yolunda kolanjit iltihabına yol açması
- Safra taşının daha aşağılara giderek pankreas kanalını tıkaması sonucu safra taşına bağlı pankreatit oluşması
Safra kesesi taşlarının yol açabileceği problemler olarak sıralanabilir.
Safra Kesesi Taşlarının Tedavisi Ne Olmalıdır?
Safra kesesi taşlarının tedavisi kesinlikle cerrahi olmalıdır. Özellikle semptomatik yani şikayet veren safra kesesi taşlarında ya da safra kesesinde iltihaplanmaya yol açmış safra kesesi taşlarında mutlaka ameliyatla safra kesesi alınmalıdır.
Burada verilmesi gereken mesaj böbrek taşlarından farklı olarak safra kesesi taşlarında, taş değil hasta olan safra kesesinin tamamı alınmaktadır. Günümüzde bu ameliyat son derece başarılı bir şekilde kapalı yöntemlerle yani laparoskopik kolestektomi adı altında yapılmaktadır.
