Aşırı düşünme (Overthinking) kısaca bir konuyla ya da problemle ilgili bireyin sürekli ve aşırı zihinsel aktivite içinde bulunmasıdır. Başlıca özellikleri şunlardır:
- Süreklilik: Kişi konuyla ilgili olarak devamlı olarak zihninde dönen, sonu gelmeyen düşünceler içindedir.
- Abartılı Analiz: Kişi sorunu ya da konuyu gereğinden fazla detaylandırır, aşırı analiz eder.
- Endişe ve Kaygı: Aşırı düşünme genellikle endişe, kaygı ve strese yol açar.
- Verimlilik Kaybı: Kişinin dikkatini dağıtarak performans ve odaklanma kapasitesini olumsuz etkiler.
- Olumsuz Etki: Aşırı düşünme sonucunda kişinin ruh hali, kişilerarası ilişkileri ve günlük işlevselliği olumsuz etkilenebilir.
Aşırı düşünme genellikle stresli, sorunlu ya da belirsiz durumlar karşısında ortaya çıkar. Kişi sorunun çözümünü bulmaya çalışırken, aslında içinde bulunduğu dengesiz zihinsel döngüye kapılır. Bu da sorunu çözmeyi zorlaştırır. Düşünceleri kontrol altına almak ve dikkati başka alanlara yönlendirmek aşırı düşünme ile başa çıkmada önemlidir.
Bu durumla başa çıkmak için şu öneriler faydalı olabilir:
Yapılması gerekenler:
- Farkındalık kazanmak: Aşırı düşünme dönemlerini fark etmeye çalışın. Zihinsel aktivitenizin normalin ötesine geçtiğini anlamak önemlidir.
- Dikkati başka yöne çekmek: Meditasyon, egzersiz, hobiler gibi dikkatinizi dağıtan ve sizi şimdiki ana odaklayan aktiviteler yapın.
- Nefes egzersizleri: Derin nefes alma, stres azaltmaya ve odaklanmaya yardımcı olur.
- Yazma/kayıt tutma: Düşüncelerinizi kağıda dökerek onları dışsallaştırabilirsiniz.
- Sosyalleşme: Arkadaşlarınız ve sevdiklerinizle vakit geçirmek, dikkatinizi düşüncelerden uzaklaştırabilir.
- Uzman yardımı alma: Eğer aşırı düşünmek kronik bir problem haline gelirse, terapist desteği alınabilir.
Yapılmaması gerekenler:
- Kendini suçlama: Aşırı düşünme normal bir insan özelliğidir, kendinizi suçlamamak önemlidir.
- Düşüncelere odaklanma: Düşüncelerinizi daha da derinleştirmek sorunu daha da kötüleştirebilir.
- Erteleme: Sorunlardan kaçmak yerine onlarla baş etmeye çalışmak daha faydalıdır.
- Aşırı çalışma: Tükenmişlik, stresi daha da artırabilir.
- Kaçınma davranışları: Sorunlardan kaçmak yerine onlarla yüzleşmek gerekir.
Aşırı düşünme oldukça yaygın bir durumdur. Sabırlı ve kararlı bir şekilde doğru stratejiler izleyerek üstesinden gelinebilir.
